Dreigend vertrek Peelpioniers uit de Peel

SOMEREN - De Peelpioniers dreigen op korte termijn de Peel te gaan verlaten. Ondanks het (internationale) succes van hun projecten onder jongeren, is de lokale erkenning en integratie beperkt. Indien deze situatie voortduurt, is de kans reëel dat de Peelpioniers binnenkort tegen hun zin vertrekken uit de Peel en dat voornamelijk jongeren elders gaan profiteren van het pionierswerk van jongeren uit de Peelregio.

In 2017 is Geert Bukkems (34) samen met een groep jongeren na het succes van de film ‘Van Je Familie Moet Je Het Hebben’ het initiatief Peelpioniers gestart. Het initiatief is een sociale onderneming, dat betekent dat opbrengsten van bijvoorbeeld de video’s die gemaakt worden voor bedrijven niet rechtstreeks naar salarissen gaan, maar vooral opnieuw geïnvesteerd worden in de doelstelling zo veel mogelijk talent in de Peel opleiden.

Al snel na de start van het initiatief merkten de pioniers dat zaken als pesten, alcohol en drugs en de steeds hoger wordende prestatiedruk er onder jongeren voor zorgen dat hun talent niet tot bloei komt in de Peel. “Daarom zijn we toen bijvoorbeeld ook de film Wending gaan maken en zijn we het eerste InspiratieLab van Nederland in de Peel gestart”, vertelt Bukkems. Deze projecten werden steevast mogelijk gemaakt doordat zij de inkomsten uit bijvoorbeeld bedrijfsfilms herinvesteerden. Ook besloten de pioniers om hun geld uit te geven aan het bezoeken van internationale conferenties over onderwerpen die voor hen belangrijk waren. Al snel lukte het om congressen te bezoeken van de VN, de EU en de NAVO en de nieuwste inzichten mee te nemen naar de Peel. De jonge pioniers gooiden soms hoge ogen op deze congressen. Een klimaat-app ontwikkeld door een jongere uit de Peel werd uitgelicht op het NAVO Jongerenforum en in de zomer van 2023 werden de Peelpioniers zelfs voor het eerst gevraagd om hun werk te presenteren op een internationaal congres in Barcelona. “We hebben door te werken met kwetsbare jongeren zélf een methode ontwikkeld om meer kwetsbare jongeren bij techniekonderwijs te betrekken vanuit intrinsieke motivatie”, legt Bukkems uit. “Ik had zelf ook niet verwacht dat dit mogelijk zou zijn – opeens stond ik op hetzelfde podium als het Naturalis uit Leiden te presenteren.” Hierna volgt interesse uit het buitenland voor deze methodiek, maar de Peelpioniers gaven er de voorkeur aan om de focus te houden op de Peel met de verwachting daar ook aansluiting te vinden.

“Helaas lijkt het daar nu mis te gaan”, vertelt Bukkems. Het blijkt voor de jonge pioniers erg lastig om de nieuwe methodieken met bijvoorbeeld scholen of gemeentes verder te ontwikkelen. “Organisaties blijven vooral om filmpjes van jongeren vragen, terwijl het lastig is om een gesprek te voeren over het echt oplossen van de problemen mét jongeren samen. Ook het vinden van financiering voor oplossingen die met jongeren bedacht zijn is haast onmogelijk”, ontdekte Bukkems. “Fondsen vinden het vaak te complex wat we doen. Bovendien schuurt het model van een sociale onderneming te veel met de voorwaarden van fondsen of subsidies, die vaak een vrij rigide projectstructuur willen, terwijl bij ons het werken aan maatschappelijke uitdagingen altijd doorloopt en we juist daardoor zulke opmerkelijke resultaten kunnen boeken.” De Peelpioniers staan nu op een keerpunt. “We hebben onszelf in de afgelopen jaren met vooral internationale fondsen hier lokaal in de lucht gehouden en daardoor is onze financieringsstructuur nu volledig uit balans”, aldus Bukkems. “Eigenlijk heb ik ook al veel te lang geprobeerd om aansluiting te vinden.” Vandaar dat Bukkems nu besloten heeft om zijn verhaal te doen. “Ik denk dat ik inmiddels zelf ook wel te ver ben gegaan om in de Peel te blijven met wat we doen, misschien wel te veel vanuit een geromantiseerd gevoel van verbinding met de regio.”

Het project ‘Burgemeestersmoord’ staat momenteel volop in de schijnwerpers, maar staat eigenlijk los van dit verhaal. “Het is echt met geen pen te beschrijven wat daar momenteel wordt neergezet”, aldus Bukkems. “De jongeren die in dit project momenteel een glansrol spelen zijn vaak echter al jarenlang niet echt meer zo intensief betrokken bij de Peelpioniers”, vervolgt hij. “Ze zijn na een tijdje pionieren bij ons klaar voor de echte wereld en wat wij dan vooral proberen te doen is aansprekende projecten stimuleren om ze hun talent hier in de regio te laten etaleren.”

Ondanks deze hoogtepunten lukt het de Peelpioniers dan ook niet om door te pakken met de oplossingen die zij met jongeren uit de Peel voor maatschappelijke uitdagingen bedenken en op kleine schaal zelf al uitvoeren. Zo zijn er aanpakken tegen pesten, maar de Peelpioniers kunnen bijvoorbeeld ook schooluitval voorkomen. “Deze oplossingen zijn er gekomen doordat we jaarlijks tienduizenden euro’s hebben geïnvesteerd via onze sociale onderneming”, legt Bukkems uit. “Vooral doordat we alles ontwikkeld hebben met jongeren uit de Peel die vaak op dat moment bijvoorbeeld ook gepest werden, verwacht ik dat de resultaten bij een daadwerkelijke uitrol spectaculair zullen zijn”, besluit hij.

Wrang genoeg is het nu juist deze manier van innoveren met jongeren die de Peelpioniers in de zomer mogen gaan presenteren op een internationaal congres. “Andere regio’s in de wereld zullen hier dan vast graag mee aan de slag gaan”, verwacht Bukkems. “Het doet mij enorm veel pijn dat het hier in de Peel blijkbaar niet mag gebeuren. Het enige wat ons nog hier kan houden is een serieuze kapitaalinjectie vanuit het bedrijfsleven. Alleen dan kunnen we een groeipad inzetten waarbij we lokale groei en ontwikkeling kunnen koppelen aan het behouden en versterken van een internationale leiderspositie op het gebied van door jongeren gedreven innovatie en het oplossen van uitdagingen die nu wereldwijd én lokaal spelen.”